Waarom zijn Nederlanders de langste mensen ter wereld?
Overal ter wereld zijn mensen langer geworden, maar niemand groeide zo hard als de Nederlander; in twee eeuwen tijd een lengtetoename van ca. 20 cm. Momenteel is een gemiddelde Nederlandse vrouw 1.69 m. en een gemiddelde Nederlandse man 1.83. Op dit moment zijn alleen Letse vrouwen langer dan Nederlandse vrouwen, maar Nederlandse mannen zijn de langste ter wereld.
Gedeeltelijk ligt de verklaring in betere voeding, meer welvaart en een algeheel betere gezondheid. Echter er is meer aan de hand. Verschillen in lengte hebben ook te maken met klimaat, sociaal-economische factoren en erfelijkheid. “De groeiende Nederlanders zijn een goed voorbeeld van de evolutie in actie,” zegt dr. Eirini Marouli, bioloog aan de Londense Queen Mary University. “Vrouwen met een gemiddelde lengte waren vruchtbaarder dan kleine of juist grote vrouwen. Langere mannen waren vruchtbaarder dan kortere.” Zo werden de ‘lengte-genen’ langzaam dominant en gingen vooral mannen de hoogte in.
Lengte wordt volgens Marouli vooral bepaald door genen die per bevolkingsgroep verschillen. Maar ook leefomgeving, levensstijl en sociaal economische status hebben invloed gehad op de lengte. Het is een combinatie van “nature and nurture”.
De gemiddelde lengte van een Nederlander verschilt ook nog per provincie. Limburgers zijn het kleinst, gevolgd door de Brabanders. Ze zijn gemiddeld drie centimeter korter dan Groningers en Friezen, de langste Nederlanders. Mensen met een migratieachtergrond zijn gemiddeld kleiner, dan mensen met een Nederlandse achtergrond.
Daarentegen groeit de Nederlander momenteel sneller in de breedte dan in de lengte. De helft van de Nederlanders heeft inmiddels overgewicht. In Drenthe en Flevoland komt overgewicht het meest voor en in Noord-Holland en Utrecht het minst. Van de Drenten heeft 53 procent overgewicht en van de Flevolanders 52 procent. Noord-Holland en Utrecht zitten hier onder met respectievelijk 45 en 44 procent.
Lichaamslengte wordt geacht voor 90% erfelijk en tevens polygenetisch te zijn. De lengte van volwassenen van hetzelfde geslacht en met dezelfde etniciteit is bij benadering normaal verdeeld. Afwijkingen van meer dan 20% van het gemiddelde naar boven (gigantisme) of naar beneden (dwergisme) worden als abnormaal beschouwd.
Lichaamslengte is een van de onderwerpen van het nature-nurture-debat. Milieu en gezondheid spelen in ieder geval een rol evenals erfelijke factoren zoals genen, terwijl de lichaamslengte van bewoners van landen die tot de derde wereld behoren over het algemeen sterk achterblijft ten opzichte van die van bewoners van landen uit de eerste wereld. Dit is een rechtstreeks gevolg van verschillende levensstandaarden en een andere leefbaarheid van de omgeving, zaken als ondervoeding, verschillende slaappatronen en het al dan niet hoeven te verrichten van zware fysieke arbeid op jonge leeftijd. Ook de gezondheid van de moeder tijdens met name de zwangerschap speelt een belangrijke rol. Wat voor invloed de leeftijd van de moeder op de lichaamslengte van het kind heeft is niet helemaal duidelijk, maar de meeste studies wijzen erop dat bij een latere zwangerschapsleeftijd er meer kans bestaat op een kind met een grote lichaamslengte.
De langste man ooit is de Amerikaanse Robert Wadlow, die 2.72 m mat. De langste vrouw ooit is de Chinese Zeng Jinlian met 2.48 m. of mogelijk de Nederlanse Trijntje Keever uit 17de eeuw met een lengte van 2.54 m. De kortste man ooit is de Nepaleese Chandra Bahadur Dangi met 55 cm. En tenslotte de kortste vrouw ooit is de Nederlandse Pauline Musters, die 58 cm mat.
16 maart 2021